Soepelere regels voor filmen en fotograferen met een drone

De video van Jelte Keur (32) werd onverwacht en onbedoeld een hit op internet. Zijn filmpje van de Utrechtse Domtoren in de mist ging al gauw viral. Het succes kende helaas ook een keerzijde, de maker ontving namelijk een boete. Steeds meer mensen filmen met drones. Die toename zorgt dat de wetgeving voor het gebruik ervan in beweging is. Beeldbalie zocht uit hoe het zit.

Hij had nooit verwacht dat zijn video van de Domtoren in de mist miljoenen keren bekeken zou worden op internet. Inmiddels is het filmpje zo vaak gedeeld en overgenomen door andere sites dan YouTube dat het precieze aantal viewers al lang niet meer te traceren is. Inmiddels is de storm rondom zijn dronefilm weer gaan liggen, maar de verbazing klinkt nog altijd door in de stem van Jelte: “Dagelijks worden er tientallen filmpjes online gezet, daar hoor je vrijwel nooit iets over. Deze commotie had ik nooit verwacht. Al had ik al tijdens het filmen wel door dat ik iets moois in handen had.”

Fabelachtig

Jelte vervolgt: “Ik ben in Friesland opgegroeid en was in mijn jeugd gefascineerd door het beeld van de mist die boven de sloten hing. Dat zie je in Utrecht niet zo vaak, in de stad is het vaak te warm. En als het wel mistig is, zie je meteen helemaal niets meer. Toen ik die ochtend in november zag dat de weersomstandigheden perfect waren, ben ik meteen naar de Dom gegaan. Ik was gewoon nieuwsgierig hoe het eruit zou zien: de Dom in de mist. Ik wilde dat voor mezelf vastleggen. Niemand keek raar op toen ik naast de Dom bezig was. Dat snap ik wel. Omstanders zagen gewoon een jongen op een bankje zitten, met een rare bril op zijn hoofd (daardoor kan hij zien wat de drone vastlegt) en een afstandsbediening in zijn handen. Het filmpje is fabelachtig. Het mooiste cadeautje was het moment toen de zon door de mist brak en door de ramen van de kerk scheen. Schitterend!”

Boete

In no time zagen duizenden mensen de video. Het bleef ook bij de luchtvaartpolitie niet onopgemerkt. Een week later hing die aan de lijn. “Wat ik had gedaan, mag niet. Ik had een vergunning moeten aanvragen. Omdat mijn filmpje door zoveel mensen gezien was, kon de politie het niet door de vingers zien. De boete was 350 euro. Met mijn dronefilm heb ik de discussie over de regelgeving omtrent het maken van drone-video’s kunnen aanzwengelen. Die zijn onduidelijk en achterhaald. Ik vind dat de regels soepeler moeten worden. De nieuwe wet wordt in het najaar verwacht, ik heb het idee dat ik die wat wind in de zeilen heb gegeven.”

Verschillende soorten drones

Drone betekent ook wel zoemen, en dat is precies het geluid dat een drone maakt met draaiende propellors. Ze bestaan in allerlei vormen, maten en prijscategorieën. Alle drones vallen in de categorie ‘multicopters’, omdat zij vrijwel altijd zijn uitgerust met 4 of meer propellers. Hoe hoger het aantal propellers, hoe stabieler en wendbaarder de drone is. Er zijn zelfs drones die een voorgeprogrammeerde route kunnen vliegen. De volgende drone-modellen zijn momenteel verkrijgbaar:

• Quadcopter: drone met 4 propellers
• Hexacopter: drone met 6 propellers
• Octocopter: drone met 8 propellers

Drone-wetgeving in beweging

In Nederland wordt onderscheid gemaakt tussen commercieel of zakelijk gebruik en recreatief gebruik. Recreatieve dronegebruikers vallen onder de regelgeving die opgesteld is voor het vliegen met modelvliegtuigen. Zo mag je niet hoger dan 300 meter boven de grond of een object vliegen, niet boven bebouwing, mensenmenigten, snelwegen en spoorlijnen vliegen.

Zakelijke gebruikers mogen pas hun drone in de lucht laten als ze een ontheffing hebben gekregen. Deze ontheffing moet worden aangevraagd bij Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), de aanvraagprocedure hiervan duurt zes weken. Voor professionele gebruikers zoals persfotografen is dat onwerkbaar. Daarom maakt de NVJ, Nederlandse Vereniging van Journalisten zich hard voor deze zaak. Nieuwswaardige situaties waarbij de fotojournalist niet dichtbij kan komen, lenen zich juist voor dronegebruik. Denk aan een groot ongeluk, de mensenmenigte tijdens een event en sportevemenenten zoals bijvoorbeeld de Elfstedentocht. Volgens de huidige wet mag een persfotograaf dan geen beelden met een drone maken. Fotograaf Roel Dijkstra kreeg hier al mee te maken toen hij in juli dit jaar het plaats delict van een steekpartij in Vlaardingen fotografeerde met behulp van een drone. Op 23 december doet de kantonrechter in Rotterdam uitspraak in deze zaak, er is een boete van 1.000 euro geëist.

Strafbaar

Gebruik van een drone door een journalist zonder ontheffing is strafbaar, er staat maximaal zes maanden celstraf en een boete van maximaal 7.800 euro op. Maar met een ontheffing is de drone-gebruiker er nog niet. Op grond van de Wet Luchtvaart is het namelijk verboden op te stijgen of te landen, anders dan van een luchthaven. De provincie kan van dat verbod een ontheffing verlenen (een zogeheten Tijdelijk Uitzonderlijk Gebruik ofwel TUG-ontheffing). Elke provincie heeft hiervoor eigen beleid ontwikkeld. En dan moet de vlucht ook nog eens vijf dagen tevoren worden gemeld aan de verkeersleiding (NOTAM) én 24 uur tevoren aan de burgemeester, ILT en de Luchtvaartpolitie.

Soepelere regels

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu kondigde 1 mei jongstleden aan dat er soepelere regels aan voor mini drones – met een gewicht tot vier kilo – zouden komen. Dat betekent dat commerciële en journalistieke gebruikers niet langer een vergunning en ontheffing hoeven aan te vragen, als ze gebruik maken van zo’n kleine drone. Wel worden de veiligheidseisen voor het gebruik strenger, waardoor minder hoog en ver kan worden gevlogen. Ook particuliere vliegers krijgen met de nieuwe regelgeving te maken, als zij een zwaardere drone gebruiken, of verder of hoger willen vliegen. Er wordt gefaseerd gewerkt aan de nieuwe regelgeving voor het gebruik van drones, mogelijk gaan de nieuwe regels al per 1 oktober in. Commerciële gebruikers kunnen vanaf 1 juli een theorie- en praktijkexamen doen en zo hun brevet en vergunning halen. Daarmee kan er gewerkt worden met een drone zonder dat er nog een ontheffing aangevraagd hoeft te worden.